ชื่อท้องถิ่น:
ชื่อพฤกษศาสตร์:
ตระกูล(วงศ์):
พบในเขตที่:
ตำลึง
Coccinia grandis
(L.) Voigt
CUCURBITACEAE
4
คำบรรยายลักษณะ :
ลักษณะพืช
ไม้เถาวัลย์ล้มลุก มีมือเกาะไม่แตกแขนง เจริญปีนป่ายขึ้นบนต้นไม้ข้างเคียง ยาวถึง 15 เมตร กิ่งอ่อนกลม สีเขียว มีขนปกคลุมเล็กน้อย ต้นแก่สีเทา รากสะสมอาหารเป็นหัวเดี่ยวยาว
ใบ
ใบเดี่ยว เรียงตัวแบบสลับ ใบรูปฝ่ามือหรือรูปพัด เส้นใบ palmately netted venation โคนใบเป็น ร่องรูปหัวใจ แผ่นใบเป็นรูป 5 เหลี่ยม 5 พู หรือเว้าลึกเป็นร่อง 5 ส่วน ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ ผิวใบเรียบ ใบ กว้าง 4-12 ซม. ยาว 4-10 ซม. ก้านใบกลมยาว 2-4 ซม. ก้านใบและขอบใบอ่อนมีขนปกคลุมเล็กน้อย
ดอก
ดอกเดี่ยว เกิดที่ซอกใบ ดอกแยกเพศและแยกต้นตัวผู้ต้นตัวเมีย ก้านดอกยาว 4-7 ซม. ก้านดอกสี เขียวเล็กเรียวเส้นผ่าศูนย์กลาง 1-2 มม. ฐานรองดอกรูปกรวยยาว 6-7 มม. เส้นผ่าศูนย์กลางดอกบาน 5-7 ซม. กลีบ เลี้ยง 5 กลีบ แยกกัน สีขาวแกมเขียว กลีบเล็กเรียว ปลายแหลมสีน้ำตาล อ่อน กว้าง 1-2 มม. ยาว 3-7 มม. กลีบดอก 5 กลีบ สีขาว ติดกันเป็นรูประฆัง ตอนปลายแยกเป็น 5 กลีบ แต่ละกลีบกว้าง 1.5- 2.0 ซม. ยาว 3.5-4.5 ซม. มีร่องสี เขียวตามยาวกลีบ 3-5 ร่อง ปลายกลีบแหลม ด้านในกลีบดอกมีขนสีขาวละเอียดปกคลุม ดอกเพศผู้ มี เกสรเพศผู้ 3-4 อัน เป็นกระจุกอยู่กลาง ดอก ก้านชูอับเรณูอวบน้ำ ยาว 0.6-0.8 มม. อับเรณูสีเหลือง เป็นร่องหยักไปมา ดอกเพศ เมีย มีก้านดอกใหญ่กว่าดอกเพศผู้ เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2-2.5 มม. เกสรเพศเมีย 1 อัน รังไข่ inferior ovary อยู่ ใต้ฐานรองดอก รังไข่สีเขียวอ่อน เส้นผ่าศูนย์กลาง 3-3.5 มม. ยาว 10-13 มม. ผิวรังไข่มีลายสีเขียวขาวตามยาว ก้าน เกสรตัวเมียยาว 7-9 มม. ตอนปลายแยกเป็น 3 แฉก ลักษณะยอดเกสรเพศเมียเป็นริ้วสีขาวเหลือง มีปุ่มหรือขนใสๆ ยอดเกสรแต่ละอันยาว 7-9 มม. ออวุลจำนวนมาก parietal placentation
ผลและเมล็ด
ผลสด รูปทรงกระบอก ฐานมน ปลายมนหรือค่อนข้างแหลม เส้นผ่าศูนย์กลางผล 1.5- 2.5 ซม. ยาว 4-7 ซม. ผลแก่จัดสีแดงสด เมล็ดแบนรูปรีจำนวนมาก